Na czym polega zabieg kortykotomii i jakie daje efekty?
Czym jest kortykotomia i dlaczego wykonuje się ten zabieg?
Kortykotomia to zabieg z pogranicza chirurgii szczękowej, stomatologii i protetyki. Jego celem jest wsparcie leczenia ortodontycznego u dorosłych pacjentów, gdyż wykonywany jest dopiero po osiągnięciu pełnoletności. Najczęściej przeprowadzany jest u osób dorosłych, które ukończyły 20 lat, gdyż mają oni już w pełni wykształcone kości szczęki. Zabieg kortykotomii polega na przeprowadzeniu pionowego nacięcia między korzeniami zębów. Warto podkreślić, że w trakcie cięcia nerwy, naczynia i błony pozostają nieuszkodzone. Zabieg można wykonać poprzez dziąsło lub z odsłonięciem płatu dziąsła. W zależności od wskazań kortykotomia robiona jest na określonym odcinku łuku zębowego lub obejmuje cały łuk.
Powodami, dla których stomatolog zaleca wykonanie zabiegu kortykotomii, są:
- potrzeba skrócenia czasu noszenia aparatu ortodontycznego,
- dolegliwości bólowe występujące z powodu noszenia aparatu stałego,
- ograniczenie ryzyka odsłonięcia szyjek zębowych po zakończonym leczeniu ortodontycznym,
- zmniejszenie oporów kostnych,
- wyeliminowanie ryzyka ruchomości zębów po zdjęciu aparatu ortodontycznego.
Jakie są wskazania do wykonania zabiegu kortykotomii?
Decyzję o wykonaniu kortykotomii zawsze podejmuje specjalista. Zabieg przeprowadzany jest głównie w celu przyspieszenia leczenia ortodontycznego zwłaszcza u pacjentów, którzy mają bardziej zmineralizowane kości. W ich przypadku tradycyjne leczenie ortodontyczne stałym aparatem przebiega znacznie wolniej, często jest bolesne i nie zapewnia zadowalających efektów. Dodatkowo zbyt agresywne siły mogą doprowadzić do znacznego obnażenia zębów sąsiednich. Kortykotomia zwykle wykonywana jest po założeniu aparatu stałego, gdyż dopiero po około 7 dniach jego noszenia na zęby zaczynają oddziaływać odpowiednie siły, czego efektem jest pojawiający się często ból.
Do najczęstszych wskazań zaliczamy:
- twarde kości, których elastyczność jest bardzo niska,
- bardzo krótkie korzenie zębów,
- zęby oporne na przesuwanie,
- znaczny ubytek kości w miejscu wcześniej przeprowadzonej ekstrakcji,
- wysoka podatność korzeni zębów na zanikanie,
- wady kostne o słabym nasileniu,
- cienkie i delikatne dziąsła.
Zdaniem eksperta
lek. Bartłomiej Stępień
Indywidualne potrzeby i specyficzne cechy pacjenta determinują potrzebę wykonania kortykotomii, co sprawia, że wskazania do jej wykonania są niezwykle zróżnicowane. Przede wszystkim, ten zabieg jest wykorzystywany w celu przyspieszenia procesu leczenia ortodontycznego i ułatwienia jego przebiegu. Często umożliwia przesuwanie zębów w miejsca po ekstrakcjach, które zostały przeprowadzone wiele lat wcześniej. Minimalizuje ryzyko wystąpienia zmian w obrębie korzenia i przyzębia, a do tego jest wyjątkowo skuteczny – wyjaśnia dr Bartłomiej Stępień.
Jakie są efekty leczenia poprzez zabieg kortykotomii?
Dzięki zabiegowi kortykotomii leczenie, które prowadzi do wyprostowania, skrócenia lub wydłużenia zębów przed założeniem implantów zębowych, leczeniem protetycznym jest znacznie szybsze, przez co jest mniejszym obciążeniem dla pacjenta.
Kortykotomia oferuje szereg korzyści i możliwości:
- ułatwia przesuwanie zębów podczas stosowania aparatu ortodontycznego,
- skraca okres, w którym trzeba nosić aparat ortodontyczny, przyspieszając tym samym proces leczenia,
- minimalizuje ból związany z siłami, które wpływają na przemieszczające się zęby,
- redukuje ryzyko takich problemów, jak zanik korzeni przesuwanych zębów, odsłonięcie szyjek zębowych po terapii czy ruchliwość zębów po zdjęciu aparatu,
- pozwala na rozszerzenie łuku zębowego, zamykanie luk międzyzębowych po utracie zęba,
- wspomaga ortodontę przy poszerzaniu łuku zębowego, zamykaniu przestrzeni międzyzębowych i leczeniu rotacji, intruzji oraz ekstruzji.
Czy są jakieś przeciwwskazania do wykonania zabiegu kortykotomii?
Należy pamiętać, że jak każdy zabieg, kortykotomia także posiada pewne przeciwwskazania. Osoby cierpiące na cukrzycę, niewydolność nerek, choroby serca, hemofilię, choroby naczyń krwionośnych, zakażenia krwi, osteoporozę, czy w trakcie leczenia bisfosfonianami powinny porozmawiać ze swoim lekarzem przed rozważeniem takiego zabiegu. Ponadto kortykotomia nie jest zalecana dla pacjentów, którzy niedawno przeszli radioterapię w obszarze głowy lub szyi. Ten zabieg daje lepsze efekty w przypadku młodych ludzi, gdyż ich kości są bardziej plastyczne.
Czy zabieg kortykotomii jest bolesny?
Chociaż nazwa zabiegu może brzmieć poważnie, nie jest on zbyt bolesny, gdyż wykonywany zostaje w znieczuleniu miejscowym. Nie wymaga też od pacjenta specjalnych przygotowań poza dostarczeniem aktualnego zdjęcia pantomograficznego. Podczas zabiegu pacjent pozostaje przytomny, ale nie odczuwa żadnego bólu. Błona śluzowa zostaje nacięta, a następnie odwarstwiona, aby odsłonić miejsce zabiegowe. Następnie wykonywane jest cięcie okołokorzeniowe w blaszce zbitej kości, po czym miejsce to zostaje zszyte. Po zakończeniu kortykotomii pacjent przez pół godziny powinien delikatnie przygryzać opatrunek założony na miejsce cięcia.
Jakie są zalecenia dla pacjenta po zabiegu kortykotomii?
Kortykotomia nie wymaga dłuższej rekonwalescencji niż w przypadku innych zabiegów stomatologicznych. Nie ma też ryzyka poważnych powikłań, jednak mogą pojawić się opuchlizna i dolegliwości bólowe w miejscu rany. Pacjent może przyjąć środki przeciwbólowe, aby zmniejszyć dyskomfort oraz stosować zimne okłady. Te nieprzyjemne objawy powinny ustąpić po kilku dniach, jednak jeśli będą utrzymywać się, a intensywność bólu nie zacznie się zmniejszać, należy niezwłocznie udać się na konsultację do gabinetu stomatologicznego. Inne możliwe dolegliwości po zabiegu to szczękościsk i lekkie zasinienie szczęki, powinny one jednak zupełnie ustąpić w okresie do 10 dni.
Osoby, które palą papierosy, powinny zrezygnować z nich przez minimum 12 godzin po zabiegu. W pierwszych dniach po kortykotomii zalecane jest, aby wstrzymać się od aktywności fizycznej. Jeśli natomiast chodzi o jedzenie, to warto unikać spożywania gęstych cieczy przez słomkę, gdyż sprzyjają one krwotokom z rany.
Autor wpisu
lek. Bartłomiej Stępień
Lek. Bartłomiej Stępień – specjalista, lekarz dentysta.
