Co oznaczają białe plamy na zębach, skąd się biorą i jak je leczyć?

Czym są białe plamy na zębach?

Białe plamki na zębach to częsty problem estetyczny, który może niepokoić pacjentów. Ich pojawienie się jest związane z zaburzeniem równowagi mineralnej w szkliwie, czyli zewnętrznej warstwie zęba. Szkliwo jest najtwardszą tkanką w ludzkim organizmie i składa się głównie z kryształków wapnia i fosforu, które zapewniają mu wytrzymałość. Kiedy równowaga tych składników zostaje zakłócona, na powierzchni zębów powstają białe plamki. Mogą one być wynikiem różnych czynników, takich jak nadmierna demineralizacja, nieprawidłowa higiena jamy ustnej, czy też przebyte zabiegi stomatologiczne. Zdarza się, że plamy te świadczą o początkowej fazie próchnicy, kiedy to bakterie zaczynają uszkadzać strukturę szkliwa. W zależności od przyczyny w gabinecie dentystycznym istnieją różne metody usuwania białych plam.

Polecamy artykuł: Co powoduje przebarwienia na zębach. Jak się ich skutecznie pozbyć?

Jakie mogą być przyczyny białych plam na zębach?

Białe plamy na zębach mlecznych oraz stałych mogą pojawić się z różnych powodów. Często są one ignorowane, co może prowadzić do poważniejszych problemów. Najczęściej białe przebarwienia na zębach wynikają z zaburzeń w gospodarce mineralnej, takich jak nadmiar lub niedobór fluoru i wapnia. Warto zwrócić uwagę na te zmiany, ponieważ mogą być one sygnałem problemów zdrowotnych, które wymagają konsultacji ze specjalistą z zakresu stomatologii estetycznej lub  stomatologii zachowawczej,

Odwapnienie szkliwa

Białe plamy na zębach stałych mogą być pierwszym sygnałem, że szkliwo zaczyna tracić swoje minerały. W początkowej fazie te zmiany są subtelne i widoczne głównie po osuszeniu zębów, ale z czasem mogą się nasilać i prowadzić do poważniejszych problemów stomatologicznych. Demineralizacja szkliwa jest wczesnym stadium próchnicy, która jeśli zostanie zignorowana, może przekształcić się w głębsze ubytki i wymagać bardziej zaawansowanego leczenia, takiego jak leczenie kanałowe. Wczesne reakcje na białe plamy na zębach może pozwolić na ich wyeliminowanie, dlatego niezwykle ważne jest, aby skonsultować się z dentystą. Podejmie on działania, które pomogą zapobiec dalszej degradacji szkliwa i przywrócą zdrowy wygląd zębów.

Hipoplazja szkliwa

Białe plamy na zębach mogą być objawem różnych zaburzeń, a jedną z głównych przyczyn jest hipoplazja szkliwa, która jest rezultatem zakłóconego procesu mineralizacji szkliwa podczas jego formowania. Rozpoczyna się on już od chwili narodzin i trwa przez wiele lat, jednak różnorodne czynniki mogą wpływać na jego prawidłowy przebieg. Do najczęstszych przyczyn zakłócających proces mineralizacji szkliwa należą zakażenia bakteryjne i wirusowe, nieprawidłowości w gospodarce wapniowo-fosforanowej, a także stosowanie niektórych leków w okresie wczesnego dzieciństwa. 

Hipomineralizacja szkliwa, która jest jednym z rodzajów hipoplazji, może objawiać się na przykład jako MIH (hipomineralizacja trzonowcowo-siekaczowa). Charakterystyczną cechą są wtedy plamy o różnych odcieniach, od białych po brązowe, występujące na powierzchni pierwszych trzonowców i siekaczy stałych. Choć szkliwo na tych zębach może wydawać się grube, jest ono w rzeczywistości miękkie i porowate. W miarę postępu choroby, plamy mogą stawać się bardziej intensywne, a zęby dotknięte tym schorzeniem wykazywać nadwrażliwość na różne bodźce.

Fluoroza

Białe plamy na zębach mogą być objawem różnych schorzeń, a jedną z częstszych przyczyn jest fluoroza. To stan, w którym dochodzi do hipomineralizacji szkliwa zębów w wyniku nadmiernego spożycia fluoru, szczególnie w okresie rozwoju zębów. Fluor, mimo że jest niezbędnym pierwiastkiem dla zdrowia jamy ustnej, może w za dużej ilości prowadzić do zaburzeń mineralizacji szkliwa, które objawia się pojawieniem białych plam na zębach. Jest to szczególnie istotne w przypadku dzieci, u których proces tworzenia i dojrzewania zębów (odontogeneza) jeszcze się nie zakończył. 

Nadmierne spożycie fluoru może wynikać z różnych źródeł, takich jak pasta do zębów, płyny do płukania ust, ale także woda pitna i niektóre pokarmy, jak pełnoziarniste pieczywo, wędliny czy sery. W początkowej fazie fluorozy białe przebarwienia są często jedynym widocznym objawem. Z czasem jednak mogą przekształcić się w bardziej zaawansowane uszkodzenia szkliwa, takie jak nadżerki, które stanowią ubytki erozyjne. Aby temu zapobiegać, musimy  dbać o odpowiednią higienę jamy ustnej, ale także monitorowanie ilości fluoru dostarczanego do organizmu, szczególnie u dzieci.

Noszenie aparatu ortodontycznego a białe plamy na zębach

Noszenie aparatu ortodontycznego niesie ze sobą pewne ryzyko powstawania białych plam na zębach, które są wynikiem demineralizacji szkliwa. Proces ten może rozpocząć się już w ciągu kilku tygodni od założenia metalowego aparatu stałego, jeśli pacjent nie dba odpowiednio o higienę jamy ustnej. Szczególnie narażone na występowanie białych plam są obszary wokół zamków ortodontycznych oraz wzdłuż linii dziąseł, gdzie gromadzi się płytka bakteryjna. Dlatego tak ważne jest, aby podczas noszenia aparatu starannie dbać o higienę jamy ustnej, poświęcając więcej uwagi na dokładne oczyszczanie trudno dostępnych miejsc.

Jak usunąć białe plamy na zębach?

Białe plamki na zębach stałych, choć na pierwszy rzut oka mogą wydawać się jedynie problemem estetycznym, często są sygnałem poważniejszych kłopotów zdrowotnych, takich jak demineralizacja szkliwa czy hipoplazja. Dlatego ważne jest, aby zareagować odpowiednio wcześnie i udać się na konsultację w gabinecie stomatologicznym. Leczenie białych plam zależy od ich przyczyny. W przypadkach związanych z demineralizacją szkliwa, szczególnie u pacjentów noszących stałe aparaty ortodontyczne, może być konieczne wzmocnienie szkliwa poprzez suplementację wapnia i stosowanie specjalnych past remineralizujących.

Jednak gdy problemem jest hipoplazja szkliwa, wymagane jest bardziej zaawansowane leczenie, często obejmujące nie tylko terapię dentystyczną, ale także zmiany w diecie i nawykach higienicznych. W celu usunięcia już istniejących plam, stomatolodzy mogą zalecić mikroabrazję, która mechanicznie wygładza powierzchnię szkliwa lub wybielanie zębów, które rozjaśnia zęby za pomocą lasera lub nakładek wybielających. Gdy te metody nie przynoszą satysfakcjonujących efektów, można zdecydować się na zakrycie plam za pomocą licówek ceramicznych lub kompozytowych.