Złamany ząb – co robić, gdy się ukruszy lub pęknie?

Kiedy najczęściej dochodzi do złamania lub ukruszenia zęba?

Mimo że szkliwo jest najtwardszą substancją w organizmie człowieka, zęby mogą ulec uszkodzeniu przez wiele różnorodnych czynników. Pęknięcia szkliwa znacząco obniżają wytrzymałość zębów. Proces uszkodzenia rozpoczyna się od powstawania mikroskopijnych rys, które często nie wywołują żadnych objawów. Jednak z czasem zęby zostają osłabione i w konsekwencji bardziej wrażliwe na uszkodzenia mechaniczne. 

Do złamania lub ukruszenia zęba najczęściej przyczyniają się: 

• Urazy mechaniczne powstałe w wyniku uprawiania kontaktowych dyscyplin sportowych, wypadku, czy gryzienia twardych pokarmów.
• Zaawansowany proces próchniczy, który powoduje poważne ubytki w twardych tkankach zęba, osłabiając jego strukturę.
• Niewłaściwa dieta, szczególnie braki w witaminach i mikroelementach, w tym niedobór witaminy D i wapnia.
• Brak leczenia bruksizmu, czyli nawyku zaciskania lub zgrzytania zębami. Może on prowadzić do mikropęknięć zębów.
• Noszenie biżuterii w jamie ustnej, np. kolczyka w języku, który przez ciągłe uderzanie może powodować pękniecie szkliwa. 
• Choroby okluzyjne prowadzące do nieprawidłowego zwarcia zębów. 
• Niektóre zabiegi stomatologiczne osłabiają strukturę zęba, w tym nieprawidłowo przeprowadzone wybielanie zębów lub leczenie kanałowe. 

Pęknięty korzeń zęba – jakie są objawy?

Kiedy korzeń zęba ulega pęknięciu, może to prowadzić do serii nieprzyjemnych objawów. Przede wszystkim znacznie zwiększa się wrażliwość, która objawia się bólem podczas gryzienia. Często dyskomfort jest odczuwalny także przy próbach wciągania powietrza przez zęby. Ból może występować również bez bezpośredniego bodźca i utrudniać codzienne funkcjonowanie. Pacjenci z pękniętym korzeniem zęba często skarżą się na nadwrażliwość na pokarmy zimne i gorące. Wszystkie te objawy są sygnałem, że struktura jest naruszona i wymaga uwagi stomatologa. Na pęknięcie korzenia szczególnie narażone są zęby, które poddane były leczeniu kanałowemu. 

Ukruszony ząb – co robić?

Warto podkreślić, że zęby nie mają zdolności regeneracyjnych, co oznacza, że w przypadku pęknięcia czy uszkodzenia nie można liczyć na to, że same się zrosną. Sytuacja nie poprawi się bez wizyty w gabinecie dentystycznym i działań, które zapobiegną dalszym powikłaniom. Postępowanie w dużej mierze będzie zależały od stopnia uszkodzenia zęba.

W przypadku złamania korony zęba, czyli jego części nad dziąsłami, pierwszym krokiem jest wykonanie zdjęcia rentgenowskiego, które pozwoli ocenić jego stan. Jeśli złamanie nie jest głębokie, a ząb wcześniej nie był leczony kanałowo, możliwe jest jego odbudowanie poprzez wykonanie wkładu koronowo-korzeniowego oraz nowej korony. W sytuacji, gdy ząb jest martwy, ale korzeń zdrowy, procedura odbudowy może być podobna. Implanty są rozważane, dopiero gdy konieczna jest ekstrakcja korzenia, co pokazuje badanie RTG.

Jak wygląda leczenie ukruszonego lub złamanego zęba?

Leczenie złamanego zęba rozpoczyna się od dokładnego badania przez dentystę. W przypadku drobnych ukruszeń często wystarczy delikatne szlifowanie ostrych krawędzi, aby przywrócić zębowi odpowiedni kształt oraz zapewnić pacjentowi komfort. Taki zabieg jest również profilaktyką przeciwko dalszym uszkodzeniom i próchnicy, ponieważ gładkie szkliwo jest mniej podatne na ataki bakterii. Jeżeli jednak uszkodzenie jest poważniejsze i obejmuje większą część zęba, konieczne może być użycie specjalistycznych materiałów odbudowujących. Więcej na ten temat można przeczytać w artykule: Kiedy konieczna jest odbudowa kości pod implant?

Kiedy konieczna jest rekonstrukcja ukruszonego zęba?

Odbudowa zęba może okazać się konieczna, gdy jego uszkodzenie wpływa na estetyczny wygląd uśmiechu lub funkcjonalność zgryzu.

W sytuacji, gdy korzeń zęba nie został uszkodzony i złamanie nie sięga zbyt głęboko, doświadczony dentysta może skutecznie odbudować ząb, przywracając jego pierwotny wygląd i funkcję. Gdy jednak dojdzie do uszkodzenia korzenia zęba, zwykle konieczne jest przeprowadzenie leczenia kanałowego przed rozpoczęciem procesu odbudowy.

Decyzja o odpowiedniej metodzie naprawy zależy przede wszystkim od stopnia zniszczenia zęba.

• Jeśli ukruszenie dotyka jedynie niewielkiej części zęba, zazwyczaj wystarczy zastosowanie światłoutwardzalnego wypełnienia kompozytowego. Bonding zębów zapewnia szybkie i trwałe wypełnienie. Kolor materiału dobierany jest w taki sposób, aby był jak najbardziej zbliżony do naturalnej barwy zębów.
• Gdy ząb jest uszkodzony na tyle poważnie, że zwykłe wypełnienie nie wystarcza, rozważa się zastosowanie licówek, które przywracają zarówno funkcję, jak i estetykę zęba, szczególnie gdy dotyczy to uzębienia przedniego.
• Z kolei korony zębowe są często stosowane w procesie rekonstrukcji zęba, szczególnie gdy uległ znacznemu pęknięciu lub odłamaniu. To rozwiązania wybierane, aby przywrócić zarówno funkcję żucia, jak i estetykę. Dużą popularnością cieszą się korony pełnoceramiczne, ponieważ ich wygląd w pełni naśladuje naturalne zęby, co sprawia, że są one niemal niewidoczne.

W jakiej sytuacji konieczne jest usunięcie uszkodzonego zęba?

Ekstrakcja uszkodzonego zęba staje się konieczne, gdy napotykamy na poważne problemy, które uniemożliwiają jego zachowanie. Przykładem może być głębokie złamanie korzenia, które zmusza do usunięcia zęba i zastąpienia go implantem. Taka sytuacja pozwala pacjentowi opuścić gabinet dentystyczny bez braku w uzębieniu. Jeśli jednak konieczne jest usunięcie korzeni z powodu infekcji w zębodole, trzeba będzie odczekać, aż kość się zagoi, zanim rozpocznie się proces implantacji.

Ukruszony ząb mleczny – jak wygląda postępowanie?

Upadek i ukruszenie zęba nie stanowi rzadkości wśród małych dzieci. Najczęstszym urazem w przypadku mleczaków jest zwichnięcie zęba. Zdarzają się natomiast przypadki złamania korony czy korzenia zębowego.

Gdy mleczny ząb dziecka ulegnie ukruszeniu, nie zawsze jest to powód do niepokoju. Najczęściej takie uszkodzenia są niewielkie i nie wymagają agresywnych interwencji, takich jak szlifowanie. Konieczne jest jego dokładne sprawdzenie przez stomatologa dziecięcego, który oceni, czy doszło do poważniejszych uszkodzeń strukturalnych, takich jak zwichnięcie. Dentysta może próbować go ustawić na pierwotne miejsce i zastosować specjalną szynę. Jeśli jednak uraz jest bardziej poważny i ząb został całkowicie wciśnięty w kość, zazwyczaj rekomenduje się jego usunięcie. Taki krok jest konieczny, aby uniknąć negatywnego wpływu na rozwój przyszłych zębów stałych dziecka.