Jaki aparat ortodontyczny wybrać? Przegląd rozwiązań

Jakie są rodzaje aparatów dentystycznych?

Aparaty ortodontyczne dzielą się na dwie główne kategorie: aparaty stałe i ruchome. Każdy rodzaj ma swoje unikalne cechy i zastosowania:

• Aparaty stałe z metalowymi zamkami to najczęściej stosowane rozwiązanie, zwłaszcza w leczeniu poważniejszych wad zgryzu. Ich konstrukcja składa się z zamków przyklejonych do zębów i łuków ortodontycznych, które stopniowo prostują zęby. Najpopularniejsze z nich to aparaty metalowe, ale coraz więcej osób decyduje się na bardziej estetyczne opcje, takie jak aparaty ceramiczne lub szafirowe. Z kolei aparaty lingwalne, umieszczane po wewnętrznej stronie zębów, są niemal niewidoczne i idealne dla tych, którzy cenią dyskrecję.
• Aparaty ruchome, jak sama nazwa wskazuje, można wyjmować, dlatego dają pacjentom większą swobodę. Często stosuje się je u dzieci i młodzieży, gdy wady zgryzu nie są jeszcze tak zaawansowane. Do tej kategorii zaliczają się również nowoczesne aparaty przezroczyste Clear Aligner, czyli nakładki, które delikatnie korygują ułożenie zębów. Ich największą zaletą jest komfort użytkowania oraz dyskrecja, ponieważ są niemal niewidoczne.

Decyzja o wyborze między aparatem stałym a ruchomym zależy od wielu czynników, takich jak wiek pacjenta, stopień wady zgryzu oraz indywidualne preferencje estetyczne.

Polecamy artykuł:Leczenie retencyjne – czym jest i kiedy się stosuje? 

Aparaty stałe – precyzyjna korekcja wad zgryzu

Stałe aparaty ortodontyczne pozwalają na skuteczne i trwałe przesunięcie zębów do prawidłowego położenia. Ortodonta zaleca ich noszenie w przypadku skomplikowanych wad zgryzu. Wymagają regularnych wizyt w gabinecie stomatologicznym w celu kontroli postępów leczenia i wykonania przez specjalistę niezbędnych regulacji aparatu. Wyróżniamy kilka rodzajów aparatów ortodontycznych stałych: 

Aparat samoligaturujący

Aparat samoligaturujący to nowoczesne rozwiązanie w ortodoncji, które różni się od tradycyjnych aparatów brakiem gumowych ligatur. Zamiast nich zamki posiadają specjalne klapki, które utrzymują łuki ortodontyczne na miejscu. Dzięki temu aparat wywiera mniejszy nacisk na zęby, a leczenie jest bardziej komfortowe niż w przypadku metalowego aparatu i nadal bardzo skuteczne. Dużym plusem jest estetyka – brak gumek oznacza, że jest on mniej widoczny i łatwiejszy w utrzymaniu czystości. Warto także podkreślić, że pacjent nie musi się tak często stawiać na wizyty kontrolne.

Aparat lingwalny

Aparat lingwalny to świetne rozwiązanie dla osób, które chcą wyprostować zęby, bez konieczności psucia estetyki uśmiechu. W tym wypadku zamki zostają przyklejone po wewnętrznej stronie zębów, dzięki czemu są one całkowicie niewidoczne. Aparat lingwalny to idealne rozwiązania dla osób, które cenią sobie wygląd podczas leczenia wady zgryzu. Należy mieć świadomość, że może początkowo powodować lekkie trudności w wymowie, ale zwykle użytkownicy przyzwyczajają się do niego w krótkim czasie.

Aparat klasyczny – estetyczny lub metalowy

Stałe aparaty metalowe to jedne z najpopularniejszych rozwiązań ortodontycznych. Składają się z cementowanych do powierzchni zębów zamków i  mocowanych do nich łuków za pomocą elastycznych gumek (ligatur). Wadą tego rozwiązania jest wyraźna widoczność na zębach. Dlatego coraz więcej osób decyduje się na wersje estetyczne, które posiadają przezroczyste zamki. Aparaty estetyczne pozwalają na dyskretne leczenie złego ułożenia uzębienia, jednak potrzeba więcej czasu na osiągnięcie odpowiednich efektów.

Aparat Hyrax i płytka Hassa

Oba aparaty przeznaczone są do poszerzania górnego łuku zębowego. Stosowane są u młodych pacjentów ze zbyt wąską żuchwą lub gdy górne zęby są zbyt mocno stłoczone. Aparat Hyrax i płytka Hassa, chociaż działają na podobnej zasadzie, różnią się budową i sposobem mocowania. Płytka Hassa jest bardziej komfortowa w noszeniu niż Hyrax, ponieważ jest wykonana z gładkiego akrylu i nie ma ostrych krawędzi.

Aparaty ruchome – do leczenia lżejszych wad zgryzu

Ruchome aparaty ortodontyczne zbudowane są z płytki akrylowej, klamry i drutów, dlatego pacjent może zdejmować je samodzielnie. Mają zastosowanie przy leczeniu łagodnych wad zgryzu lub używane jako etap przygotowawczy do leczenia aparatem stałym. Najczęściej stosowane są u dzieci w wieku od 4 do 12 lat, ponieważ nie wyrosły im jeszcze wszystkie stałe zęby. 

Wadą zdejmowanych aparatów ortodontycznych jest fakt, że efektywność leczenia uzależniona jest w dużym stopniu od przestrzegania zaleceń ortodonty odnośnie czasu noszenia. Popularne rodzaje aparatów ortodontycznych ruchomych to m.in.: 

• Płytka Schwarza – jest to jeden z najczęściej stosowanych aparatów ruchomych. Składa się z akrylowej płytki (opiera się ona na podniebieniu) oraz drucianych elementów odpowiadających za wywieranie nacisku na zęby. Ten aparat ruchomy jest skuteczny w poszerzaniu łuku zębowego i korygowaniu niewielkich wad zgryzu.
• Aparat blokowy (Twin Block) – zbudowany jest z dwóch części, które blokują się wzajemnie i w ten sposób wymuszają prawidłowe ustawienie żuchwy względem szczęki. Aparat ten stosowany jest do leczenia tyłozgryzu lub przodozgryzu.
• Aktywator – aparat ten pozwala na przesunięcie wyżynających się zębów do odpowiednich miejsc w łuku zębowym i tym samym ukształtowanie prawidłowego zgryzu u młodego pacjenta.

Czym kierować się przy wyborze aparatu ortodontycznego?

Wybór odpowiedniego aparatu ortodontycznego to decyzja, która wpływa na proces leczenia i komfort życia. Dostępność różnych wariantów sprawia, że warto zastanowić się nad takimi kwestiami jak:

• estetyka – czy zależy Ci na dyskretnym aparacie, który będzie niewidoczny na innych, czy może nie przeszkadza Ci tradycyjny metalowy model;
• komfort noszenia – niektóre aparaty, jak alignery, są zdejmowane, co pozwala na swobodę podczas jedzenia czy mycia zębów, podczas gdy aparaty stałe wymagają większej dyscypliny w higienie jamy ustnej;
• czas leczenia – niektóre nowoczesne rozwiązania, mimo że dyskretne, mogą wymagać dłuższego noszenia w porównaniu z tradycyjnymi aparatami;
• cena – metalowe aparaty są zwykle tańsze, jednak inwestycja w bardziej estetyczne rozwiązania będzie uzasadniona, jeśli ważny jest wygląd i komfort.

Każdy z tych czynników może mieć decydujące znaczenie, dlatego warto dobrze przemyśleć swoje oczekiwania i potrzeby przed wyborem.