Czym jest próchnica ukryta i jak ją leczyć?

• Próchnica ukryta rozwija się pod powierzchnią szkliwa, często bez widocznych objawów, co sprawia, że jej wykrycie wymaga specjalistycznej diagnostyki, takiej jak badania RTG.
• Próchnica może atakować trudno dostępne miejsca, takie jak przestrzenie międzyzębowe i obszary pod wypełnieniami, dlatego jest trudna do wykrycia podczas rutynowych przeglądów.
• Regularna profilaktyka, w tym nitkowanie zębów i stosowanie irygatorów, pomaga zapobiegać rozwojowi próchnicy ukrytej.

Co to jest próchnica ukryta?

Próchnica ukryta to rodzaj próchnicy, który rozwija się pod powierzchnią szkliwa, często bez widocznych objawów. Z zewnątrz ząb może wydawać się zdrowy, ale wewnątrz dochodzi do stopniowego niszczenia jego struktury. Dzieje się tak, gdy bakterie próchnicotwórcze atakują zębinę przez mikropęknięcia lub szczeliny w szkliwie.

Najczęściej pojawia się w trudno dostępnych miejscach np. na styku zębów, w bruzdach trzonowców czy pod wypełnieniami. Możesz nie czuć bólu ani nie widzieć przebarwień, a mimo to próchnica będzie postępować. Dopiero badanie RTG lub specjalistyczna diagnostyka u stomatologa pozwala ją wykryć na wczesnym etapie.

To właśnie dlatego próchnica ukryta jest tak zdradliwa – daje o sobie znać dopiero wtedy, gdy ubytek staje się na tyle duży, że prowadzi do nadwrażliwości lub bólu. W takiej sytuacji leczenie próchnicy często wymaga już zaawansowanych zabiegów. Na szczęście można jej zapobiegać! W kolejnych częściach artykułu dowiesz się, jak to zrobić.

Rodzaje próchnicy ukrytej

Próchnica ukryta może rozwijać się w różnych miejscach zęba, ale najczęściej atakuje te, które są trudne do oczyszczenia i niewidoczne gołym okiem. Często umyka nawet rutynowym przeglądom stomatologicznym, dlatego jej wykrycie wymaga specjalistycznych badań, takich jak zdjęcia RTG. Wyróżniamy dwa główne typy próchnicy ukrytej:

• Próchnica międzyzębowa – pojawia się w wąskich przestrzeniach między zębami, gdzie łatwo gromadzi się płytka nazębna i resztki jedzenia. Ponieważ szczoteczka do zębów nie zawsze skutecznie dociera do tych miejsc, bakterie mają idealne warunki do działania. Regularne nitkowanie może zapobiec jej rozwojowi.
• Próchnica pod koroną – atakuje tkanki zęba znajdujące się pod koroną protetyczną lub wypełnieniem. Z zewnątrz wszystko wygląda dobrze, ale wewnątrz ząb stopniowo ulega destrukcji. Często pacjent zauważa problem dopiero wtedy, gdy pojawia się ból lub fragment zęba ulega odłamaniu.

 

Jakie są objawy próchnicy ukrytej?

Zwykła próchnica daje dość oczywiste sygnały, takie jak ból, ubytki, nadwrażliwość na ciepło, zimno czy słodkie jedzenie. Często towarzyszy jej też nieprzyjemny zapach z ust. W takim przypadku wiadomo, że czas odwiedzić dentystę. Jednak co, jeśli ząb wygląda na zdrowy, a problem rozwija się w ukryciu?

Próchnica ukryta uszkadza głębsze warstwy zęba i na początku może nie dawać żadnych objawów. To sprawia, że często zostaje wykryta dopiero wtedy, gdy choroba jest już w zaawansowanym stadium. Ból pojawia się, dopiero gdy ubytek staje się na tyle duży, że dociera do unerwionej części zęba. Wtedy może być już za późno na proste leczenie.

Często problem zaczyna się w przestrzeniach międzyzębowych, czyli tam, gdzie szczoteczka nie zawsze dociera. Zaatakowane zostają dwa sąsiadujące zęby jednocześnie. Jeśli pojawia się nagła wrażliwość na nacisk lub ból przy gryzieniu, to sygnał alarmowy. W takim przypadku warto jak najszybciej zgłosić się do stomatologa, zanim dojdzie do pęknięcia szkliwa i powstania widocznego ubytku.

Metody leczenia próchnicy na powierzchniach stycznych zębów

Próchnica na powierzchniach stycznych zębów to częsty problem, który może rozwijać się mimo regularnego szczotkowania. Dlaczego? Ponieważ tradycyjna szczoteczka często nie dociera do przestrzeni międzyzębowych, gdzie gromadzą się bakterie i kwasy niszczące szkliwo. Jeśli próchnica nie zostanie wcześnie wykryta, może prowadzić do rozległych ubytków, a nawet uszkodzenia głębszych tkanek zęba.

Leczenie zależy od stopnia zaawansowania zmian. W przypadku niewielkich ubytków stomatolog usuwa zainfekowaną tkankę i uzupełnia brak specjalnym wypełnieniem. Jeśli jednak próchnica zdążyła już spowodować uszkodzenie miazgi zęba, dentysta będzie musiał przeprowadzić leczenie endodontyczne. W jakiś sytuacjach jest ono konieczne, przeczytasz w artykule: Kiedy plomba, a kiedy leczenie kanałowe, czyli jak rozpoznać, że ząb nadaje się do leczenia endodontycznego?

Diagnostyka odgrywa tu bardzo istotną rolę. Zmiany na powierzchniach stycznych są niewidoczne gołym okiem, dlatego dentysta często wykonuje zdjęcie RTG, aby ocenić stopień zaawansowania próchnicy. Regularne badania pozwalają wykryć problem na wczesnym etapie i uniknąć bardziej inwazyjnych zabiegów.

Najlepszą metodą walki z próchnicą jest jednak profilaktyka! Codzienne nitkowanie przestrzeni międzyzębowych i stosowanie irygatorów znacznie zmniejsza ryzyko jej rozwoju.

Jakie są skutki nieleczonej próchnicy ukrytej?

Próchnica ukryta nie wydaje się groźna, jednak jej ignorowanie może prowadzić do poważnych konsekwencji. Ząb, który z zewnątrz wygląda zdrowo, wewnątrz może być stopniowo niszczony przez bakterie. Z czasem dochodzi do erozji szkliwa i osłabienia struktury zęba, a to zwiększa ryzyko pęknięć i powstawania głębokich ubytków.

W miarę postępu choroby pojawia się ból, który może nasilać się podczas jedzenia lub picia. Jeśli próchnica nie zostanie na czas wyleczona, infekcja dotrze do miazgi zęba, powodując stan zapalny. To już poważny problem, który często kończy się leczeniem kanałowym, a w skrajnych przypadkach nawet koniecznością usunięcia zęba przez chirurga stomatologicznego.

Co więcej, bakterie z chorego zęba mogą przedostać się do krwiobiegu i negatywnie wpływać na cały organizm. Nieleczona próchnica zwiększa ryzyko stanów zapalnych w jamie ustnej. Dlatego nie warto bagatelizować tego problemu – im szybciej zostanie wykryty, tym łatwiejsze i mniej inwazyjne będzie leczenie.