Zęby mleczne u dzieci – w jakich sytuacjach konieczne jest usunięcie?

Czy opłaca się leczyć zęby mleczne u dzieci?

Czy leczyć zęby mleczne u dzieci – to pytanie, które nurtuje wielu rodziców, którzy obawiają się kosztów i ewentualnego stresu związanego z wizytami u stomatologa. Warto w tym miejscu zaznaczyć, że zęby należy leczyć zawsze, niezależnie od tego czy są stałe, czy nie. Mleczaki w dobrym stanie mają za zadanie nie tylko utrzymać zdrowie jamy ustnej, ale także zapewnić prawidłowy rozwój zgryzu i przestrzeni dla przyszłych zębów stałych. Zaniedbane uzębienia mlecznego, prowadzi do poważnych problemów:

• próchnicy, która jest chorobą zakaźną i może przenieść się z zębów mlecznych na stałe,
• zła kondycja mleczaków może spowodować nieprawidłowe ułożenie stałego uzębienia,
• chore zęby mleczne powodują ból i dyskomfort u dziecka,
• przedwczesne wypadanie lub utrata zębów mlecznych prowadzi do wykształcenia nieprawidłowego zgryzu oraz powstania wad zgryzu w uzębieniu stałym.

W jakim okresie życia wypadają zęby mleczne?

Wyrzynanie i wypadanie zębów mlecznych u dzieci to rzecz indywidualna. Zazwyczaj wyrastają między 5 a 8 miesiącem życia, jednak u noworodków z wagą urodzeniową mniejszą niż 2,5 kg proces ząbkowania przebiega wolniej. Zębów mlecznych jest w sumie 20 (8 siekaczy, 8 trzonowych i 4 kły), czyli o 12 mniej niż stałych. Wynika to z faktu, że organizm dziecka dopiero się rozwija i w jego małej buzi nie zmieściłoby się aż 32 zębów. Wyrzynanie powoduje ból i wrażliwość dziąseł, dlatego podczas ząbkowania maluch może często płakać i wkładać wszystko do buzi. Warto zaznaczyć, że od momentu pojawienia się pierwszych mleczaków należy regularnie je czyścić szczoteczką z miękkimi włóknami.

W jakich sytuacjach ząb mleczny kwalifikuje się do ekstrakcji?

Zęby mleczne są podobne do stałych, jednak różnią się od nich budową – wynika to z faktu, że zarówno zębina, jak i szkliwo nie są w pełni dojrzałe. Mleczaki posiadają głębokie bruzdy na powierzchniach żujących, a struktura szkliwa może sprzyjać odkładaniu się bakterii. Zęby te mają również niski stopień mineralizacji szkliwa. Mimo że w wieku około 6 lat zaczną powoli wypadać, należy o nie dbać tak samo, jak o te, które zostają z nami w dorosłym życiu. Konieczne jest regularne szczotkowanie, leczenie a w niektórych przypadkach także wyrwanie. Warto zaznaczyć, że usunięcie zęba mlecznego to ostateczność i wykonywane jest ze względu na dobro zdrowia jamy ustnej.

Mleczaki należy usunąć wyłącznie w niektórych przypadkach, do których zaliczamy: 

• ekstrakcja stosowana jest, gdy nie ma możliwości zastosowania innych metod leczenia próchnicy, pozostało zbyt mało zęba do odbudowy lub leczenie kanałowe nie przyniosło oczekiwanych rezultatów;
• obecność zębów przetrwałych, czyli pozostałych po przewidywanym okresie utraty. Mogą one doprowadzić do powstania wad zgryzu i konieczności w przyszłości leczenia ortodontycznego;
• zbyt mocne stłoczenie uzębienia lub tendencja do tyłozgryzu;
• stany chorobowe w jamie ustnej, takie jak ropień, przetoka, zapalenie przyzębia lub miazgi, którym często towarzyszy gorączka, obrzęki i pogorszenie stanu ogólnego dziecka;
• ząb mleczny powoduje dyskomfort, ból i utrudnia dziecku jedzenie;
• występowanie reinkluzji, polegającej na zagłębianiu się zęba mlecznego w zębodole na skutek poziomego naciskania sąsiedniego uzębienia lub zrostów między cementem korzeniowym a kością wyrostka zębodołowego.

Wyrywać czy leczyć zęby mleczne?

Usunięcia zęba mlecznego wydaje się być rozsądniejszym rozwiązaniem, skoro i tak sam niedługo wypadnie. Jednak specjaliści są zgodni – zdecydowanie powinniśmy starać się zachować mleczaki jak najdłużej, a o tym czy konieczne jest wyrwanie zęba, zawsze decyduje stomatolog. Nie należy w żaden sposób wymuszać naturalnego procesu wymiany uzębienia. Zbyt wczesna utrata jednego lub kilku zębów mlecznych niesie za sobą poważne konsekwencje:

• zaburzenia zgryzu,
• nieprawidłowe wyrzynanie się zębów stałych,
• problemy z wymową,
• negatywny wpływ na samoocenę dziecka,
• zaburzenia rozwoju aparatu szczękowo-twarzowego.

Jak wygląda usuwanie zębów mlecznych i postępowanie po zabiegu?

Zabieg ekstrakcji zęba mlecznego często stanowi duży stres dla młodego pacjenta, mimo że wykonywany jest przy znieczuleniu miejscowym. Dlatego w wielu gabinetach stosowany jest gaz rozweselający, a stomatolog przed wykonaniem wkłucia może nałożyć na błonę śluzową żel znieczulający. Cały zabieg jest bezbolesny dla dziecka, a po wyrwaniu mleczaka, w miejscu pozabiegowym umieszczany jest tampon hamujący krwawienie. Aby uniknąć komplikacji w gojeniu się rany, podczas wizyty dentysta przekazuje zalecenia dla rodziców. Zaraz po powrocie do domu dziecko nie powinno przez około 2 godziny jeść ani pić, a przez kolejne 2-3 dni warto płukać usta roztworami antyseptycznymi po posiłku. Dyskomfort i ból złagodzić można przykładając zimne okłady do policzka. Jeśli w trakcie gojenia rany pojawią się niepokojące symptomy, takie jak przedłużające krwawienie, powracający ból, należy jak najszybciej udać się na konsultację ze stomatologiem.

Zęby mleczne – kiedy udać się z dzieckiem na wizytę do stomatologa?

Im wcześniej udamy się z pociechą na wizytę stomatologiczną, tym lepiej. Regularne odwiedzanie gabinetu dentystycznego podczas rozwoju i wymiany uzębienia mlecznego, buduje dobre nawyki oraz pozwala na wczesne postawienie diagnozy i szybkie podjęcie leczenia, zanim drobne problemy przerodzą się w poważne wady lub ubytki, wymagające długotrwałego leczenia. Zbyt późna konsultacja może skutkować np. koniecznością usunięcia zniszczonego przez próchnicę zęba mlecznego.

Eksperci zalecają, aby pierwsza wizyta u dentysty odbyła się w ciągu 6 miesięcy od pojawienia się pierwszego zęba. Kontrolne powinny być realizowane co najmniej raz w roku, warto wykonać wtedy fluoryzację zdrowych zębów mlecznych.